Nieuws

Nieuwe stadsverwarming Gorinchem gesimuleerd in PsxCad

In Gorinchem is Powerspex bezig met de afronding van een simulatieproject. Het betreft de ontwikkeling van een stadsverwarmingssysteem.

Afval- en energiebedrijf HVC heeft meerdere installaties in het land. De stadsverwarming in Gorinchem is nieuw; die moet nog worden ontwikkeld. Powerspex is benaderd voor de conceptengineering van deze nog te realiseren stadsverwarming. En het is een bijzondere stadsverwarming, want hij is heel duurzaam. Deze stadsverwarming haalt warmte uit effluent water uit een waterzuivering. Een heel duurzaam project dat zijn groene karakter dankt aan het gebruik van warmtepompen.

Hoe voortvarend de gemeente Gorinchem aan de slag is gegaan met het uitrollen van het warmtenet, lees je hier.

Complex vraagstuk

Bas Kessel, projectmanager bij HVC, vertelt over het project: “Bij het opstellen van de specificaties voor de leverancier werd al vrij snel duidelijk dat het een vrij complex vraagstuk is. Dat zit ‘m in de sterk wisselende warmtevraag. Het project is bedoeld om warmte te leveren aan de stad Gorinchem. Dat betekent dat er ’s morgens een grote warmtevraag is en in de middag en nacht minder. De installatie bestaat uit een aantal eenheden die warmte moeten leveren, maar die moeten dat dus op en af kunnen doen gezien de warmtevraag. Bij voorkeur worden warmtepompen ingezet. Als de warmtepomp – de duurzame bron – de warmte niet kan leveren, komen de ketels pas in actie. In combinatie met de sterk wisselende warmtevraag maakt het een complex vraagstuk. Dat is niet meer eenvoudig te beredeneren, dus kwam Powerspex in beeld.”

(tekst gaat verder onder de afbeelding)

De grafieken bieden inzicht in verschillende aspecten van het systeem.

PsxCad test scenario’s

Het werd de opdracht van Thijs Mangelsdorf van Powerspex: “Het project loopt goed. Er is al een groot deel van de installatie geëngineerd. Daar is een heel concept uitgekomen waarin precies staat waar de installatie uit zou moeten bestaan: hoeveel ketels, de grootte ervan en de grootte van de warmtepompen en de buffer. Er zijn veel verschillende scenario’s getest. Het werd een leuk project om aan te werken. Ik ben benieuwd wat HVC van onze werkwijze vindt.”

Kessel knikt vriendelijk: “We hebben gemerkt dat Thijs al snel resultaten boekte en in hoofdlijnen het model maakte. Verder viel op – en dat werkte prettig – dat ook andere collega’s van HVC bij de voortgang werden betrokken. Vaak kwamen we met z’n zessen via Teams samen en dan legde Thijs uit wat hij gesimuleerd had. Ik vroeg me wel eens af of dat niet wennen was voor hem, overleggen met zoveel mensen, maar hij vond het leuk om te doen.”

(Tekst gaat verder onder de afbeelding)

Visueel overzicht van de schermen. In het midden van de afbeelding ziet u de buffer die warmte opslaat, terwijl aan de linker- en rechterzijde de ketels en warmtepompen zijn afgebeeld.

Project met haast

Er zijn op die manier veel voortgangsvergaderingen geweest. Kessel: “Zo was iedereen altijd op de hoogte en het leek ook snel te gaan. We hadden er dan ook wel een beetje haast mee: de opdracht was in het voorjaar gegeven. Na de offerte en andere plichtmatige handelingen ben je zo weer een tijd verder en evengoed moest het in vijf weken af. We wilden dus telkens weten of het de goede kant op ging en we waren benieuwd naar de conclusies van de simulatie. Wat moest nog worden bijgesteld?”

Mangelsdorf hield alles bij in rapporten die resulteerden in een eindrapport. Zo waren alle stappen duidelijk en de resultaten ook.

Aanbesteding gestart

Het concept voor de installatie is inmiddels klaar en HVC is de aanbesteding gestart. Het PsxCad-document wordt daarbij gebruikt als onderdeel van de aanvraagspecificaties. “We hopen nu goede partijen aan boord te krijgen,” aldus Kessel.

(tekst gaat verder onder de afbeelding)

De grafische weergave van de resultaten uit het model die de afname in het gebruik van stadsverwarming gedurende het jaar illustreert. Alle zichtbare punten markeren de momenten waarop een ketel of warmtepomp wordt gestart.

‘Heilige graal’

Mangelsdorf werkt graag met PsxCad. “Het blijkt wederom een uitermate geschikt programma voor conceptengineering, helemaal als het om de duurzame transitie gaat.”

Kessel stemt in: “Het is een goede manier om in een vroeg stadium te ontdekken waaraan zo’n installatie moet voldoen en hoe de automatisering eruit zou moeten zien. Op hoofdlijnen natuurlijk, als eerste aanzet.
Min of meer toevallig was ik hier 30 jaar geleden ook al wel mee bezig. Het was toen een soort heilige graal: een model waarmee je van tevoren kunt voorspellen hoe het geautomatiseerd zou moeten worden. ‘Wat zou het een groot voordeel zijn voor de snelheid en om verrassingen te voorkomen’, dachten we toen. Een eenvoudige berekening die je bedenkt, voldoet vaak niet en valt in de praktijk vaak anders uit. Dan is de oplossing heel anders dan verwacht. Een simulatie geeft veel meer en vroegtijdig inzicht, helemaal als het zo intensief gebeurt als in dit geval. De belangrijke punten worden zo duidelijk. Die krijg je zelf niet allemaal verzonnen en die kun je vaak niet onderbouwen; ze blijven vaag. Dit simulatiemodel maakt het veel concreter. Hoewel het uiteindelijk niet 100 procent zeker is. De praktijk is toch altijd de test maar we mogen ervan uitgaan dat we al een grote stap in de goede richting hebben gezet.”

Mangelsdorf is nu even klaar voor HVC, maar wat hem betreft omvat dit project in Gorinchem nog meer interessante vraagstukken: “Het waterzuiveringsdeel zou ook nog geëngineerd kunnen worden. Dat lijkt me ook interessant om te doen.”